Lá hen - Khắc tinh của bệnh hen suyễn, viêm phế quản mạn, COPD

Lá Hen - Vị thuốc lâu đời ở Việt Nam và Ấn Độ

Cây Lá Hen còn có tên gọi khác là Nam tì bà, Bồng bồng, Bàng biển, Cốc may (Tày), tên khoa học: Calotropis gigantea (Willd.) Dryand. Ex Ait. f. Cây cao 2-3m, phân nhiều cành. Lá hai mặt đều có màu lục xám, mặt dưới có lông trắng như phấn. Toàn cây có nhựa mủ. Mùa hoa quả vào tháng 5-8. Ở nước ta cây mọc nhiều nơi từ Bắc tới Nam. Thường mọc trên đất có cát ở các tỉnh ven biển, nhưng cũng gặp ở đồng bằng và cả ở vùng trung du. Cây thường được trồng bằng những đoạn cành.

Theo đông y, Lá Hen có vị đắng, hơi chát, tính mát, có tác dụng tiêu độc, tiêu đờm, giáng nghịch, giảm ho. Thường dùng lá, hoa, vỏ thân, vỏ rễ… có thể sử dụng đơn độc hoặc phối hợp với các dược liệu khác để đạt hiệu quả tối ưu. Lá tươi giã đắp dành cho người bị mụn nhọt, rắn cắn. Hoa, vỏ rễ tán bột uống có tác dụng đối với cảm lạnh, ho, hen suyễn, khó tiêu, kiết lỵ, tiêu chảy, thấp khớp…

Những nghiên cứu tại Ấn Độ cho thấy các hoạt chất trong lá hen như calotropin, α-amyrin, β-amyrin, taraxasterol … có nhiều tác dụng sinh học rất quý như tăng sức bóp cơ tim, kháng viêm, kháng histamin, giảm đau, chống oxy hóa, phòng ngừa nhiễm khuẩn...

Những nghiên cứu khoa học chứng minh tác dụng của Lá hen

     Dựa theo những kinh nghiệm dân gian từ thời xa xưa, các nhà khoa học đã nghiên cứu và chứng minh công dụng của Lá hen đối với những bệnh nhân bị bệnh hô hấp mạn tính (như hen suyễn, viêm phế quản mạn, phổi tắc nghẽn mạn tính - COPD) giúp giảm đờm, ho, khó thở.

Tác dụng chống viêm

     Năm 2011, các nhà khoa học Ấn Độ công bố nghiên cứu: “Tác dụng ức chế của dịch chiết rễ cây lá hen lên viêm đường thở gây bởi Ovalbumin và viêm gây ra bởi Acid Arachidonic ở mô hình chuột với bệnh hen suyễn.” trên tạp chí International Journal of Current Biological and Medical Science. Tác dụng chống viêm của Lá hen đã được so sánh với tác dụng của liều tiêm phúc mạc dexamethasone 1mg/kg, Indomethacin 10mg/kg và montelukast 10mg/kg.

Kết quả cho thấy, Lá hen hạn chế đáng kể đặc tính viêm mạn tính đường hô hấp, có sự thâm nhiễm của các tế bào viêm như bạch cầu lympho, bạch cầu ái toan, và bạch cầu trung tính. Nghiên cứu cũng chỉ ra thành phần hoạt chất quan trọng trong lá hen là α-và β-amyrin, giúp làm giảm tổng hợp Leukotriene bằng cách ức chế men lipoxygenase (Leukotriene là các chất trung gian tham gia vào phản ứng viêm niêm mạc đường thở, gây ra co thắt và tăng tính phản ứng phế quản). Việc làm giảm Leukotriene giúp mang lại hiệu quả chống viêm và giãn phế quản. Đồng thời, cơ chế chống viêm của lá Hen được xác định tương tự như Dexamethasone - một corticoid có hoạt lực chống viêm mạnh.

α,β-amyrin là hoạt chất trong lá hen có tác dụng làm giãn phế quản

Tác dụng chống oxy hóa

     Stress oxy hóa là tình trạng mất cân bằng giữa chất oxy hóa và chất chống oxy hóa trong cơ thể. Tình trạng này không chỉ gây tổn thương trực tiếp phổi mà còn kích hoạt cơ chế gây viêm và đóng vai trò trong nhiều quá trình bệnh sinh phức tạp của các bệnh hen suyễn, COPD, viêm phế quản mạn tính…

Các nghiên cứu của Singh và cộng sự, 2010; Amit và cộng sự, 2010; Jayakumar và cộng sự, 2010…đã chứng minh lá Hen có tác dụng chống oxy hóa, dọn dẹp gốc tự do. Qua đó, lá Hen giúp ngăn chặn tình trạng stress oxy hóa, bảo vệ phổi khỏi tác nhân gây hại.

Chính nhờ những tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, giãn phế quản, Lá Hen được coi là dược liệu “khắc tinh số 1” của các bệnh hô hấp có tình trạng viêm mạn tính như hen suyễn, viêm phế quản mạn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…