Phòng ngừa hen suyễn ở trẻ như thế nào cho hiệu quả trong giai đoạn chuyển mùa?

Phòng ngừa hen suyễn ở trẻ như thế nào cho hiệu quả trong giai đoạn chuyển mùa là vấn đề băn khoăn của rất nhiều bậc phụ huynh. Trong giai đoạn thời tiết thay đổi thất thường, các bệnh hô hấp ở trẻ em gia tăng và trong đó đặc biệt phải kể đến bệnh hen. Hen phế quản (hen suyễn) là bệnh hô hấp mạn tính thường gặp nhất ở trẻ em. Và để có thể hiểu rõ hơn về vấn đề phòng ngừa hen suyễn ở trẻ như thế nào cho hiệu quả trong giai đoạn chuyển mùa thì các bố mẹ không nên bỏ qua bài viết dưới đây.

1. Các yếu tố nguy cơ gây khởi phát cơn hen ở trẻ

Hen là một bệnh lý đường hô hấp mạn tính. Hen hoàn toàn không phải là bệnh lây lan hay truyền nhiễm và rất dễ gặp ở trẻ em. Tỷ lệ trẻ em mắc bệnh hen cũng cao gấp đôi so với người lớn (10% so với 5%). Tuy nhiên trên thực tế, việc chẩn đoán hen ở trẻ em cũng thường bị chậm trễ, nhất là ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi. Chính điều này đã hạn chế hiệu quả điều trị: trẻ thường xuyên bị lên cơn hen, phải nhập viện và thậm chí có thể tử vong.

Có nhiều rất yếu tố thuận lợi hay là căn nguyên chính gây bệnh hen có thể kể đến như:

• Di truyền hoặc yếu tố gia đình: Yếu tố di truyền trong bệnh hen là rất lớn. Người bị hen có thể do di truyền khi trong gia đình cũng có người mắc các bệnh dị ứng như mề đay, mẩn ngứa, dị ứng với thời tiết, viêm mũi dị ứng theo mùa và đặc biệt là bố, mẹ hay cả hai người có bệnh hen, thì tỷ lệ con cái mắc hen cũng cao. 
• Do yếu tố cơ địa: Nhiều trường hợp trẻ bị bệnh hen là do cơ địa. Theo thống kê có khoảng từ 30 - 60% trẻ em bị chàm sữa và sau này tiến triển thành hen suyễn. Các trẻ đã bị viêm mũi dị ứng, viêm phế quản co thắt và thể tạng tăng tiết dịch cũng nhiều khả năng bị mắc bệnh hen.
• Do tiếp xúc với dị nguyên: Các yếu tố dị nguyên như bụi, lông chó, mèo, phấn hoa, khói bếp, khói thuốc, thời tiết thay đổi thất thường như từ nóng sang lạnh (mùa lạnh thường hay tái phát bệnh hen ở những người bị bệnh hen mạn tính). Việc sử dụng một số thuốc chữa bệnh (Đông y, Tây y) cũng gây ra những tác dụng phụ gây tái phát cơn hen. Bên cạnh đó các vi sinh vật có trong không khí (như vi khuẩn, virus, nấm mốc). 
• Do sử dụng một số thực phẩm: Một số loại thực phẩm cũng được nhắc đến là nguy cơ gây hen suyễn tái phát như: tôm, cua ốc, ếch...

2. Những dấu hiệu hen suyễn nghiêm trọng ở trẻ mà cần tới bệnh viện ngay

Bệnh hen suyễn có thể gây ra rất nhiều biến chứng cho sức khỏe của trẻ em nếu không được phát hiện kịp thời, điều trị sớm cũng như kiểm soát tốt, chẳng hạn như là nhiễm khuẩn phế quản, tràn khí màng phổi, xẹp phổi, suy hô hấp, ngừng hô hấp… và nghiêm trọng nhất là ảnh hưởng tính mạng.

Vì thế, khi cha mẹ nghi ngờ các dấu hiệu hen suyễn ở trẻ thì cha mẹ cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để thăm khám càng sớm càng tốt từ đó mới có thể chẩn đoán chính xác bệnh và nhận chỉ định điều trị phù hợp từ phía bác sĩ.

Và quan trọng, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được cấp cứu kịp thời khi quan sát thấy trẻ có một trong các dấu hiệu hen suyễn như dưới đây:

• Sau khi đã sử dụng thuốc xịt cắt cơn hoặc không có sẵn thuốc cắt cơn mà các triệu chứng ít hay vẫn không thuyên giảm.
• Trẻ cảm thấy rất khó thở và phải ngồi dậy để thở
• Khi trẻ thở thấy có hiện tượng co kéo vùng xung quanh xương sườn và ở cổ.
• Trẻ bị hụt hơi và không thể nói một cách thoải mái cũng như không thể hoàn thành các câu
• Cánh mũi phập phồng
• Tím tái ở vùng da môi hay đầu ngón tay

3. Phòng ngừa hen suyễn ở trẻ nhỏ như thế nào trong giai đoạn chuyển mùa?

3.1. Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học tại nhà

Để giúp kiểm soát bệnh hen tốt hơn cũng như giúp nâng cao sức khỏe cho trẻ, gia đình cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng phù hợp để trẻ bổ sung:

• Bổ sung những thực phẩm chứa nhiều vitamin C, vitamin E (như rau xanh, cà rốt, bưởi, cam,…) và những thực phẩm chứa nhiều acid béo Omega 3 (như cá hồi, cá thu, các loại hạt, dầu Omega 3,…)
• Hạn chế ăn các loại thức ăn dễ gây dị ứng và dễ gây khởi phát cơn hen như: một số loại ngũ cốc, hạt quả, thực phẩm chứa nhiều sulfite,...

3.2. Cho trẻ tránh xa các tác nhân có thể gây khởi phát cơn hen

• Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, đặc biệt là ở phòng ngủ của trẻ để đảm bảo không gian sinh hoạt của trẻ luôn sạch sẽ.
• Tuyệt đối không để cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc
• Nếu trẻ bị dị ứng với lông vật nuôi, cần hạn chế tối đa cho trẻ tiếp xúc với động vật, đồ chơi với vật nuôi, gấu bông…
• Không để cho trẻ tiếp xúc với các chất hóa học dễ gây kích ứng như là chất tẩy rửa, nước hoa xịt phòng, thuốc xịt muỗi và côn trùng.
• Duy trì mức hoạt động của trẻ ở mức bình thường và không cho trẻ vui chơi gắng sức.
• Luôn giữ ấm cho trẻ khi thời tiết thay đổi và luôn đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài, nhất là khi thời tiết trở lạnh, hạn chế bật điều hòa quá lạnh khi trẻ ở trong phòng.

3.3. Đưa trẻ đi tái khám định kỳ theo đúng lịch

• Đối với bệnh hen suyễn ở trẻ nhỏ, cần thăm khám định kỳ cách nhau 1 đến 3 tháng ngay cả khi bệnh hen đã được kiểm soát tốt. Lịch tái khám thì có thể rút ngắn trong vòng 2 đến 4 tuần nếu thấy có dấu hiệu hen cấp tính sau khi đã điều trị cắt cơn.
• Việc cho trẻ đi tái khám định kỳ sẽ giúp bác sĩ có thể dễ dàng theo dõi diễn biến bệnh, giúp đánh giá sát sao hiệu quả điều trị hiện tại cũng như có thể thay đổi phác đồ điều trị phù hợp nếu thấy cần thiết nhằm kiểm soát bệnh cho trẻ hiệu quả nhất.

 Trên đây là những thông tin về vấn đề phòng ngừa hen suyễn ở trẻ ở giai đoạn thời tiết chuyển mùa. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bố mẹ có thể chăm sóc cho sức khỏe bé yêu được tốt hơn.