5 Nguyên nhân gây bệnh viêm phế quản mãn tính và cách phòng tránh

1. Cơ chế bệnh sinh của viêm phế quản mạn tính

Trước hết, để tìm hiểu nguyên nhân tại vì sao bị viêm phế quản ở người lớn cần biết cơ chế bệnh sinh của viêm phế quản.

Cơ chế của viêm phế quản là khi tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ hoặc nguyên nhân gây bệnh dẫn đến sự tăng đáp ứng viêm của đường thở, gây ra bởi sự tổn thương lớp tế bào phủ mặt trong lòng ống phế quản.

Có thể là phế quản gốc, phế quản thùy hoặc tại khí quản và phế quản tận; gây phù nề, sung huyết tổ chức dưới niêm mạc; co thắt cơ trơn dưới lớp mô này và tiết dịch vào lòng ống phế quản; tế bào biểu mô bị bong và có chỗ bị loét, các tuyến nhầy phì đại và tăng tiết dẫn tới hiện tượng như ho, khò khè, có đờm, khó thở…

Cơ chế bệnh sinh gây bệnh viêm phế quản mạn tính

Trên lâm sàng, bệnh viêm phế quản được chia làm 2 dạng:

• Viêm phế quản cấp bao gồm các triệu chứng ho đờm nhiều, thường kèm thêm nhiễm trùng đường hô hấp trên, niêm mạc đường hô hấp sẽ phù nề, nhiều dịch, mủ trong lòng phế quản. Hầu hết các nhiễm trùng gây ra bởi virus hoặc vi khuẩn tấn công.
• Viêm phế quản mạn tính là tình trạng diễn biến nặng và kéo dài của viêm phế quản. Vì một lý do nào đó (nhiễm virus, vi khuẩn, hút thuốc, hóa chất…) làm tổn thương các lông mao tại phế quản làm mất tác dụng đẩy những chất kích thích, bụi và đờm nhầy trong đường hô hấp ra bên ngoài. Theo thời gian, sẽ gây biến dạng và tổn thương vĩnh viễn đường hô hấp trong phổi, làm tăng nguy cơ viêm phế quản kéo dài, khó hồi phục, cùng với nhiều biến chứng của hiểm khác nữa đến từ viêm phế quản mạn tính

2. Nguyên nhân gây viêm phế quản mạn tính

Dựa trên cơ chế bệnh sinh, có thể thấy rất nhiều nguyên nhân gây ra viêm phế quản ở người lớn:

2.1. Vi khuẩn

Thường viêm phế quản do vi khuẩn ít gặp hơn các trường hợp viêm phế quản do virus. Trong số các vi khuẩn gây bệnh thường gặp nhất là các vi khuẩn nội bào như Mycoplasma pneumoniae và Chlamydia pneumoniae (nguyên nhân của 25% trường hợp viêm phế quản cấp).

Viêm phế quản cấp do phế cầu và  Heamophilus influenzae thường ít gặp ở người lớn, thường đi kèm với sốt và các dấu hiệu ngoài đường hô hấp. Xét nghiệm tìm vi khuẩn gây bệnh thường âm tính ở 80 đến 90% các trường hợp viêm phế quản cấp.

2.2. Vi rút

Chiếm 50-90% các trường hợp viêm phế quản cấp. Theo thống kê, ghi nhận có hơn 180 loại virus gây bệnh.

Các virus thường gặp nhất là Myxovirus (virus cúm và virus á cúm), các Rhino virus, Corona virus, virus đại thực bào đường hô hấp (Respiratory syncticial virus, Adeno virus, Entero virus và  một số chủng Hepes virus (CMV, Varicellae).

>>> Viêm phế quản có phải là một bệnh lý hô hấp có thể lây lan không? Và nếu có thì phải làm gì để phòng tránh sự lây lan ấy? Mời bạn tìm hiểu chi tiết tại bài viết Viêm phế quản mãn tính có lây không nhé!

Viêm phế quản do tác nhân vi rút xâm nhập

2.3. Các yếu tố lý hóa

khói thuốc lá, không khí quá khô, quá ẩm, lạnh hoặc nóng bất thường, khói, bụi, hơi độc, dung môi công nghiệp, acid, amoniac,chlorine…

2.4. Cơ địa dị ứng

Cơ địa dị ứng (mày đay, phù Quink…) cũng là nguyên nhân gây viêm phế quản dị ứng ở người lớn.

2.5. Một số nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân khác: suy giảm miễn dịch cơ thể, đang mắc các bệnh đường hô hấp trên, thay đổi thời tiết, nhiễm lạnh đột ngột, ứ đọng phổi do suy tim, mắc các bệnh phổi như lao phổi, ung thư phổi…, môi trường sống ẩm thấp nhiều khói bụi… cũng làm tăng nguy cơ viêm phế quản ở người lớn.

Xem thêm: Triệu chứng viêm phế quản mãn tính

3. Cách phòng tránh bị viêm phế quản mãn tính

Viêm phế quản nếu tái đi tái lại sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản mãn tính (đặc trưng bởi tình trạng ho và khạc đờm với tổng số ngày trên 90 ngày trong 1 năm và ít nhất 2 năm liên tiếp). Khi đó, việc kiểm soát trở nên phức tạp hơn rất nhiều.

Do đó, đừng chủ quan với căn bệnh tưởng như “lành tính” như viêm phế quản. Bên cạnh việc biết cần phải làm gì khi bị viêm phế quản, điều quan trọng hơn là biết cách phòng tránh để bạn và người nhà không mắc viêm phế quản.

3.1. Một môi trường sống trong lành

Việc đầu tiên để phòng tránh viêm phế quản là bỏ thuốc (nếu đang hút), không bắt đầu hút thuốc và tránh xa khói thuốc do người khác hút.

Giữ nhà cửa luôn thông thoáng, sạch sẽ để đảm bảo mầm bệnh không phát triển từ trong chính căn nhà của bạn. Tránh các chất kích thích phế quản như khói than, bụi, mùi nước hoa, mùi sơn hay hóa chất tẩy rửa. Nếu buộc phải tiếp xúc với chúng, nhớ đeo khẩu trang.

Khi ra ngoài, đặc biệt là các nơi công cộng, hãy đeo khẩu trang để hạn chế tiếp xúc với các nguồn khí độc hạị.

Hãy cùng người thân và cộng đồng bảo vệ bầu không khí chúng ta đang sống. Bạn là một thực thể không thể tách rời với xã hội mà bạn đang sống. Do vậy, nỗ lực của một mình bản thân bạn không đủ để đem một môi trường sống trong lành hơn. Hãy tuyên truyền và cùng cộng đồng tiến hành các biện pháp cần thiết để bảo vệ môi trường sống trong lành.

3.2. Rửa tay thường xuyên

Các nghiên cứu cho thấy, bàn tay của một người có thể mang tới 4,6 triệu mầm bệnh (tập trung số lượng lớn ở kẽ tay và kẽ móng tay). Rửa tay là cách tốt nhất để ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn, giúp giảm tiếp xúc với vi trùng và vi khuẩn, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp như viêm phế quản.

3.3. Tiêm phòng cúm và viêm phổi

Tiêm phòng cúm hàng năm sẽ giúp giảm nguy cơ bị cúm, từ đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp như viêm phế quản.

Nếu bạn trên 60 tuổi, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc tiêm phòng viêm phổi.

3.4. Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể

Cách tốt nhất để làm cho cơ thể có đủ sức khỏe “chống đỡ” lại bệnh tật chính là tăng cường sức khỏe từ bên trong thông qua cung cấp cho cơ thể dinh dưỡng cần thiết.

Việc bổ sung Vitamin A, C, E cũng như Beta – carotene và kẽm đem lại nhiều lợi ích cho phổi cũng như cơ thể của bạn. Vitamin A rất quan trọng trong việc duy trì hoạt động của phổi. Vitamin C là một chất chống histamine và hỗ trợ hệ miễn dịch. Trong khi đó vitamin E, Beta-carotene và kẽm giúp làm lành tổn thương ở các mô. Bên cạnh đó, Beta-carotene tốt cho sức khỏe phổi.

Nguồn thực phẩm giàu các vitamin và khoáng chất trên chính là rau xanh và hoa quả tươi. Do vậy, đừng quên bổ sung chúng vào thực đơn hàng ngày. Ngoài ra rất nhiều chú ý dành cho một người nên và không nên ăn gì khi mắc bệnh viêm phế quản mạn tính mà các bạn cần tìm hiểu.

>>> Bác sỹ chuyên khoa hô hấp giải đáp:

• Viêm phế quản có nên uống nước cam không?
• Nước dừa có tốt với người viêm phế quản?
• Ho do viêm phế quản có được ăn thịt gà?

Hy vọng những thắc mắc của bạn về nguyên nhân tại vì sao bị viêm phế quản ở người lớn? và những cách phòng ngừa viêm phế quản đã được giải đáp. Chúc bạn sức khỏe!