Cẩm nang sức khỏe cho người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính – COPD

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

1. Viêm phổi tắc nghẽn mãn tính – COPD là bệnh gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (hay được gọi là COPD) là bệnh mà lưu lượng đường thở của bạn bị giới hạn dai dẳng, tiến triển (có nghĩa là nó sẽ ngày càng nặng hơn theo thời gian) và thường kết hợp với đáp ứng viêm mạn tính ở đường thở, nhu mô phổi do các hạt và khí độc hại.

Có 2 loại chính của căn bệnh nguy hiểm này và bạn có thể mắc một hoặc cùng lúc cả hai loại dưới đây:

1.1. Viêm phế quản tắc nghẽn

Là tình trạng viêm của ống phế quản, khiến các lớp lót trong các ống phế quản phổi bị sưng và chứa đầy chất nhầy. Điều này làm cho đường đường thở của bạn bị thu hẹp.

1.2. Khí phế thũng

Lá phổi của bạn được tạo bởi hơn 300 triệu túi khí nhỏ, được gọi là phế nang. Chúng thì như những quá bóng bay vậy.

• Khi bạn hít vào, các phế nang căng phồng để chứa khí.
• Khi bạn thở ra, chúng xì hơi để trở về trạng thái ban đầu.

Tuy nhiên, khi bạn bị khí phế thũng, các vách phế nang bị tổn thương và mất đi tính co giãn đó.

Kết quả là chúng không còn dễ dàng đào thải khí ra ngoài được nữa. Và thế là lưu lượng đường thở bị giới hạn.

2. Nguyên nhân bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính – COPD

Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Nó chiếm tới 85-95% các trường hợp bệnh COPD.

Bạn cũng có thể phát triển COPD nếu bạn tiếp xúc với khói, bụi, hóa chất ở trong nhà hoặc nơi làm việc trong một thời gian dài.

Trong những trường hợp hiếm hoi, yếu tố gen có thể khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao hơn, nổi bật như tình trạng thiếu hụt alpha – 1 – antitrypsin. Nó sẽ dễ dàng phát triển và xu hướng tồi tệ nhanh hơn nếu bạn hút thuốc.

#LINK_QUANG_CAO

3. Triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính – COPD

Đây là những triệu chứng phổ biến nhất của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, COPD:

• Ho kéo dài.
• Ho có nhiều đờm.
• Khó thở, đặc biệt khi bạn gắng sức.
• Thở khò khè.
• Co thắt ở ngực.

Lúc đầu, các triệu chứng bệnh COPD có thể khá nhẹ khiến nhiều bạn nhầm lẫn với bệnh cảm lạnh thông thường.

Tuy nhiên, như đã nói ở trên:

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một loại bệnh tiến triển, các triệu chứng bệnh sẽ bắt đầu từ từ và trở nên tồi tệ hơn trong nhiều năm.

Để rồi cuối cùng,

Các triệu chứng sẽ bắt đầu ảnh hưởng đến khả năng hoạt động, sinh hoạt của bạn, thậm chí là có khi bạn cần phải được cấp cứu và điều trị tại bệnh viện, chẳng hạn khi bạn:

• Khó thở đến nỗi bạn không thể trò chuyện được.
• Môi và móng tay của bạn chuyển màu xanh hoặc xám, dấu hiệu của nồng độ oxy máu thấp.
• Rơi vào trạng thái lơ mơ.
• Nhịp tim rất nhanh.

5. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có nguy hiểm không?

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có nguy hiểm không?

Và câu trả lời là Có.

Nó là một căn bệnh mạn tính tiến triển xấu theo thời gian và nếu không nhận được phương pháp điều trị hợp lý, bộ máy hô hấp của bạn sẽ bị tàn phá nặng nề và bạn cũng có thể gặp hàng loạt các biến chứng nguy hiểm dưới đây:

• Biến chứng trên phổi: Tràn khí màng phổi, tăng áp lực động mạch phổi, ung thư phổi.
• Biến chứng tim mạch: Suy tim phải, loạn nhịp tim, đa hồng cầu.
• Biến chứng tâm thần kinh: Rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, rối loạn tâm thần.
• Loãng xương.

Cách tốt nhất để ngăn ngừa sự nguy hiểm của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đó là lắng nghe cơ thể bạn, phát hiện sớm các triệu chứng và tìm đến các cơ sở y tế để khám chữa bệnh.

Bạn cũng nên thực hiện các cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ, nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với nguyên nhân gây bệnh COPD hoặc khi gia đình bạn có tiền sử bệnh COPD.

6. Tiêu chuẩn chẩn đoán, khám bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính – COPD

Những gì bạn cần làm khi chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính? Và bạn có thể khám bệnh viêm phổi tắc nghẽn mãn tính ở đâu là tốt nhất?

6.1.Tiêu chuẩn chẩn đoán COPD theo GOLD

Theo GOLD - Sáng kiến toàn cầu cho bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, khi có các triệu chứng khó thở, ho mạn tính, nhiều đờm và/hoặc có các yếu tố nguy cơ của bệnh, khám bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nên được cân nhắc.

Và phế dung kí (nhằm kiểm tra lượng không khí bạn có thể hít vào và thở ra) được sử dụng làm tiêu chuẩn chẩn đoán COPD phổ biến và tốt nhất. Thực hiện nó rất đơn giản và không gây đau.

Bạn sẽ được yêu cầu hít một hơi thật sâu và sau đó thổi thật mạnh vào máy hô hấp kế. Máy sẽ đo lượng không khí và tốc độ bạn thở ra như thế nào.

Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một vài xét nghiệm khác, như:

• Chụp X – quang ngực.
• Chụp CT ngực.
• Xét nghiệm khí máu động mạch.
• Thử nghiệm thiếu hụt Alpha – 1 – Antitrypsin.

6.2. Khám bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở đâu?

Có một vài gợi ý những nơi khám chữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính uy tín cho bạn:

• Tại Hà Nội: Bệnh viện phổi Hà Nội, Bệnh viện phổi Trung ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu Nghị,..
• Tại TP Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện FV, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch,…

7. Cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính – COPD

Liệu có cách nào có thể điều trị dứt điểm bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính? Và đó là những cách gì?

7.1. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có chữa được không?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có chữa được không?

Thật tiếc khi phải nói với bạn rằng hiện nay chưa có biện pháp nào chữa khỏi hoàn toàn bệnh COPD.

Nhưng chỉ cần nhận được phương pháp điều trị đúng đắn và biết cách chăm sóc tốt bản thân (điều này sẽ được đề cập ở phần tiếp theo), bạn hoàn toàn có thể chung sống hòa bình với nó.

Ngoài ra, với những triển vọng mới của liệu pháp tế bào gốc trong điều trị gần đây, bạn vẫn có quyền hi vọng và tin tưởng rằng “Sớm thôi, khoa học sẽ tìm ra cách điều trị dứt điểm căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nguy hiểm này”.

7.2. Các biện pháp điều trị chung cho bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là bệnh đặc trưng bởi rối loạn thông khí tắc nghẽn, không có khả năng phục hồi hoàn toàn và chủ yếu do tình trạng thường xuyên viêm nhiễm ở toàn bộ đường dẫn khí và nhu mô phổi. Do vậy, điều trị COPD cần hướng đến mục tiêu:

• Giảm triệu chứng của bệnh.
• Hạn chế sự tiến triển của bệnh. Dự phòng và điều trị cơn kích phát bệnh và giảm tỉ lệ tử vong.

Có một số bạn chỉ chú trọng đến thuốc điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhưng điều trị COPD là tổng hòa của nhiều biện pháp khác nhau, chúng đóng một vai trò vô cùng quan trọng giúp bạn đạt được những mục tiêu điều trị trên kia. Bao gồm:

• Ngừng tiếp xúc với yếu tố nguy cơ.
• Cai nghiện thuốc lá, thuốc lào.
• Tiêm vacxin phòng chống nhiễm trùng đường hô hấp.
• Phục hồi chức năng hô hấp cho bệnh nhân COPD.

Áp dụng những biện pháp này và sử dụng thuốc điều trị đúng cách, quá trình phát triển của bệnh COPD của bạn sẽ được ngăn chặn đáng kể.

7.3. Thuốc Tây điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính – COPD

Có rất nhiều lựa chọn thuốc điều trị để kiểm soát bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, với 2 nhóm thuốc:

Thuốc cắt cơn nhanh:

- Đó là những thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn, ở dạng hít, xịt nên nhanh chóng phát huy tác dụng làm giãn các cơ trơn phế quản, từ đó giúp luồng không khí lưu thông trong đường thở của bạn được dễ dàng hơn.

- Một vài thuốc tiêu biểu như Salbutamol, Ipratropium, Tebutaline,…

Thuốc dự phòng:

- Đó là những thuốc giúp hạn chế sự tiến triển của bệnh, dự phòng và kiểm soát các đợt COPD cấp, giảm các yếu tố nguy cơ khiến người bệnh tử vong. Gồm các thuốc:

• Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài:
• Thuốc chống viêm:

Gồm các thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (có dạng thuốc hít, xịt và thuốc uống), như thuốc hít Salmeterol, thuốc uống theophylline,..và các thuốc kháng viêm

Tuy nhiên, không có chiến lược hay thuốc điều trị COPD nào là Tốt-Nhất dành cho tất cả mọi người.

Vì thế, bạn cần nói chuyện với bác sĩ để nhận được một phác đồ điều trị COPD phù hợp với tình trạng bệnh của riêng bạn.

7.4. Chữa trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính bằng Đông y

Vì COPD là căn bệnh mãn tính mà y học hiện đại chưa tìm ra phương pháp điều trị triệt để và người bệnh sẽ phải sử dụng thuốc trong suốt cuộc đời họ. Các thuốc Tây điều trị phổi tắc nghẽn mãn tính lại gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn như....

Do đó, với một hy vọng được điều trị hiệu quả và chung sống tốt hơn với COPD đã đưa nhiều người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính tìm đến cách chữa trị bằng Đông y.

Vậy chữa trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính bằng bài thuốc Đông y nào cho hiệu quả nhất?

Nó thì phụ thuộc vào mức độ bệnh của bạn, các tình trạng y tế đi kèm. Do đó, bạn nên nói chuyện với thầy thuốc của bạn, thầy thuốc sẽ điều chỉnh gia giảm các vị thuốc Đông y để nhận được bài thuốc tốt nhất cho riêng bạn.

Tuy nhiên, bạn có thể tham khảo một số vị thuốc Nam thường được sử dụng trong điều trị COPD, như:

Cây lá hen – Thần dược Đông y điều trị COPD bởi nó có:

• Tác dụng hạn chế đáng kể đặc tính viêm đường hô hấp mạn tính. Hơn nữa, cơ chế chống viêm của lá Hen được xác định tương tự với Dexamethason, một corticoid có hoạt lực chống viêm mạnh.
• Tác dụng chống oxy hóa, dọn dẹp gốc tự do, giúp ngăn chặn tình trạng oxy hóa stress. Mà oxy hóa stress (sự mất cân bằng giữa chất oxy hóa và chất chống oxy hóa) không chỉ gây tổn thương trực tiếp lên phổi mà còn kích hoạt cơ chế gây viêm, đóng vai trò trong quá trình hình thành và phát triển COPD.

Cốt khí củ - Khắc tinh của COPD, bởi: Ngoài tác dụng chống viêm và chống oxy hóa stress mạnh như cây lá Hen, Cốt khí củ còn ức chế sự co thắt cơ trơn đường thở, từ đó giảm khó thở trong COPD.

8. Chăm sóc bệnh nhân phổi tắc nghẽn mãn tính – COPD

Sẽ là một quá trình bền bỉ đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn trọng và linh hoạt để chăm sóc bệnh nhân phổi tắc nghẽn mãn tính, COPD. Vì bạn cũng đã biết rồi đấy đây là một căn bệnh mãn tính chưa có cách điều trị dứt điểm lại rất biến chứng nguy hiểm (đã nêu ở phần) nếu không biết cách xử trí kịp thời.

Dưới đây là những điều bạn cần phải làm để chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính một cách tốt nhất:

- Tìm hiểu về bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.

- Lên kế hoạch chăm sóc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

- Theo dõi các dấu hiệu bùng phát đợt cấp COPD.

- Theo dõi quá trình dùng thuốc của người bệnh.

- Khuyến khích các thói quen lành mạnh của người bệnh:

• Hỗ trợ bệnh nhân phổi tắc nghẽn mãn tính cai thuốc lá.
• Tạo động lực cho người bệnh COPD luyện tập thể dục.
• Phục vụ những bữa ăn lành mạnh cho người bệnh COPD.

- Thiết lập lại ngôi nhà của người bệnh COPD.

• Sắp xếp đồ dùng tiện lợi nhất để người bệnh COPD không bị tốn sức.
• Sử dụng quạt và điều hòa giúp người bệnh COPD dễ thở hơn.
• Cải thiện bầu không khí trong nhà.

- Chăm sóc đời sống tâm lý của người bệnh COPD.

- Nhận sự hỗ trợ chăm sóc bệnh nhân COPD nếu cần.

9. Bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính – COPD sống được bao lâu?

Nếu bạn hoặc người thân của bạn đã được chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thì có lẽ bạn đã dành rất nhiều thời gian để suy nghĩ rằng:

“Người bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính, COPD sống được bao lâu?”

Mặc dù không có cách nào chính xác để biết được bệnh COPD sống được bao lâu vì có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng bệnh (như giai đoạn bệnh, tuổi tác, bệnh mắc kèm,...) nhưng có thể dự đoán thời gian sống một cách tương đối dựa vào chỉ số BODE.

• B: Chỉ số khối cơ thể.
• O: Mức độ tắc nghẽn luồng không khí.
• D: Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.
• E: Năng lực tập thể dục.

Để hiểu rõ hơn về cách tính tuổi thọ này và cách để sống lâu hơn cùng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bạn có thể tham khảo bài viết:

Hiểu về kẻ thù của bạn – bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, COPD là cách tốt nhất để để bạn chiến đấu chống lại nó. Tuy vậy, những thông tin trên đây có lẽ mới đủ cho một cái nhìn bao quát về bệnh. Do đó, hãy tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này về những gì bạn còn thắc mắc qua các bài xem thêm mà tôi đã giới thiệu. Chúc bạn có thể chung sống với căn bệnh phổi tắc nghẽn một cách hòa bình nhất!

Ds. Thu Hương

>>> Có thể bạn muốn biết: Hen phế quản - Một bệnh lý hô hấp mạn tính nguy hiểm và phổ biến top đầu!