Cơn hen phế quản cấp: Triệu chứng, Mức độ nặng nhẹ, Xử trí và Ngăn ngừa

Cơn hen phế quản cấp phải làm sao?

1. Triệu chứng lâm sàng cơn hen phế quản cấp 

Hen là tình trạng viêm mạn tính đường thở, với sự tham gia của nhiều tế bào và thành phần tế bào làm tăng tính đáp ứng đường thở (co thắt, phù nề, tăng tiết đờm) gây tắc nghẽn, hạn chế luồng khí thở, làm xuất hiện các dấu hiệu khò khè, khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần.

Các triệu chứng cơn hen được biểu hiện rõ rệt theo từng giai đoạn bao gồm: 

1.1. Giai đoạn khởi phát

Cơn hen phế quản thường xuất hiện đột ngột vào ban đêm, nhất là nửa đêm về sáng.

Thời gian xuất hiện tùy thuộc vào nhiều yếu tố như tiếp xúc dị ứng nguyên hô hấp, thức ăn, gắng sức, không khí lạnh, nhiễm virus đường hô hấp trên, v.v..

Các tiền triệu như ngứa mũi, hắt hơi, chảy nước mũi, nước mắt, ho từng cơn, bồn chồn v.v… nhưng không phải lúc nào cũng có.

1.2. Giai đoạn lên cơn

Sau đó, cơn khó thở xảy ra, khó thở chậm, khó thở kỳ thở ra xuất hiện nhanh.

Trong cơn hen lồng ngực bệnh nhân căng ra, các cơ hô hấp phụ nổi rõ, có thể có tím ở đầu tay chân sau đó lan ra mặt và toàn thân.

Nhịp thở chậm, tiếng thở rít kéo dài. Đứng xa có thể nghe tiếng rít hay sò sè của bệnh nhân. Nghe phổi có nhiều ran rít và ran ngáy.

Cơn hen khó thở dài hay ngắn tùy theo từng bệnh nhân.

Triệu chứng của cơn hen phế quản

1.3. Giai đoạn lui cơn

Sau vài phút hay vài giờ, cơn hen giảm dần, bệnh nhân ho khạc đàm rất khó khăn, đàm đặc quánh, có nhiều hạt nhỏ như hạt trai. Lúc này, nghe phổi phát hiện được nhiều ran ẩm, một ít ran ngáy. Khạc đàm nhiều báo hiệu cơn hen đã hết.

1.4. Giai đoạn giữa các cơn

Giữa các cơn, các triệu chứng trên không còn. Lúc này khám lâm sàng bình thường.

Tuy nhiên, nếu làm một số trắc nghiệm như gắng sức, dùng acétycholine, thì vẫn phát hiện tình trạng tăng phản ứng phế quản.

2. Đánh giá mức độ nặng nhẹ của cơn hen

Để biết rằng tình trạng cơn hen của bạn như thế nào, trước tiên bạn cần đánh giá được mức độ của các triệu chứng cơ bản trong cơn hen.

Cơn hen phế quản được đánh giá là nặng khi bạn có từ 4 triệu chứng ở mức độ nặng trở lên và đáp ứng kém với điều trị bằng thuốc giãn phế quản khí dung.

Cơn hen suyễn nguy kịch nếu bạn có một trong những dấu hiệu sau:

• Rối loạn ý thức.
• Tiếng rì rào phế nang giảm hoặc không nghe thấy.
• Hô hấp ngực- bụng nghịch thường.
• Tần số tim chậm, huyết áp tụt.
• Thở chậm, cơn ngừng thở.

3. Làm gì để xử trí khi lên cơn hen suyễn?

Bạn sẽ phải đối mặt với nguy hiểm nếu cơn hen suyễn không được kiểm soát kịp thời.

Vậy bạn cần làm gì để xử trí khi bị lên cơn hen?

Hãy lần lượt làm theo các bước dưới đây nhé.

Cách xử lý khi bạn bị lên cơn hen phế quản

3.1. Nhận biết sớm các triệu chứng sớm của cơn hen suyễn

Nếu bạn bị hen suyễn kinh niên có thể thỉnh thoảng khò khè và bạn cần dùng thuốc điều trị hen suyễn để kiểm soát các triệu chứng.

Cơn hen phế quản cấp tính khác ở chỗ nó gây nên các triệu chứng trầm trọng hơn, kéo dài lâu hơn và đôi khi cần phải cấp cứu.

Vì thế, nhận biết các triệu chứng sớm sẽ giúp bạn cảm nhận được rằng cơn hen suyễn có thể sẽ sắp xảy ra và bạn cần chuẩn bị ngay để ứng phó với nó:

• Ngứa cổ.
• Cảm thấy bứt rứt hoặc dễ cáu giận.
• Cảm giác hồi hộp hoặc bực bội.
• Mệt mỏi.
• Có những vòng trọn sậm màu dưới mắt.

3.2. Nhận biết dấu hiệu khởi phát cơn hen phế quản

Đến đây, chắc bạn cũng đã nắm được những dấu hiệu khởi phát của cơn hen suyễn rồi.Thế nên hãy cố gắng ghi nhớ nó thật kỹ nhé.

Có như vậy bạn mới xác định cơn hen suyễn sớm để bắt đầu quá trình điều trị hiệu quả, tránh để cơn hen diễn biến xấu thành những tình huống đe dọa đến tính mạng của bạn.

3.3. Đánh giá và xử trí theo tình hình cụ thể của cơn hen

Nếu cơn hen của bạn chỉ có các triệu chứng nhẹ thì bạn có thể chỉ cần sử dụng các thuốc xịt hen phế quản để cắt cơn.

Tuy nhiên, nếu đó là:

• Những biểu hiện trầm trọng hơn, ngay cả khi sau khi dùng thuốc mà các triệu chứng hen không cải thiện.
• Hoặc là bạn quên không mang theo thuốc cắt cơn hen.

thì bạn phải nhận được sự giúp đỡ từ bác sĩ, cho nên hãy gọi hoặc nhờ người gọi cấp cứu và đồng thời tiến hành xử lý cơn hen của bạn.

3.4. Nghỉ ngơi trong khi chờ nhân viên cấp cứu đến

Khi này, hãy cố gắng kiếm soát vấn đề tâm lý của bạn.

Bạn đã làm theo những hướng dẫn xử trí ban đầu của bác sĩ và cũng gọi cho nhân viên y tế rồi nên mọi chuyện sẽ sớm được giải quyết.

Đừng căng thẳng hay hồi hộp vì nó sẽ thúc đẩy cơ thể tiết ra cortisol, làm co thắt phế quản và điều này chỉ khiến các triệu chứng trở nên trầm trọng thêm thôi.

Khó thở nặng triệu chứng điển hình cơn hen nặng

Trong khoảng thời gian chờ đợi, bạn cũng có thể áp dụng một biện pháp giúp kiểm soát sự khó thở của mình như mím môi, ngồi hướng vế phía trước, tựa lưng vào tường, chống tay, thở cơ hoành,…

Tất cả thì đã được tổng hợp trong bài viết "Thổi bay chứng khó thở trong hen phế quản", bạn có thể kéo xuống phần tin liên quan ở cuối bài viết này và đọc nó. 

Bạn cũng có thể nhờ sự trợ giúp của ai đó xung quanh để tìm thức uống có chứa caffein, nhất là khi bạn không mang theo thuốc cắt cơn.

Bởi caffein có công thức cấu tạo tương tự như theophylline một loại thuốc được sử dụng trong điều trị hen nên dù trong cà phê hoặc trà không có đủ lượng caffein cần thiết để chống lại cơn hen, nhưng nó vẫn có thể giúp giãn đường thở và giảm các vấn đề về hô hấp cho bạn.

4. Làm gì để phòng ngừa cơn hen phế quản cấp?

Hen phế quản (suyễn) là một bệnh mà các triệu chứng của nó được gây nên bởi các tác nhân kích thích.

Do vậy, một trong những ưu tiên hàng đầu trong kiểm soát hen là hạn chế tiếp xúc với các nhân tố kích thích cơn hen.

Những gợi ý dưới đây sẽ giúp bạn phòng chống các cơn hen cấp tính.

4.1. Giặt chăn, ga giường, vỏ gối thường xuyên

Giặt ga giường, vỏ gối thường xuyên với nước ấm để loại bỏ bụi bẩn và sử dụng máy hút ẩm để giảm độ ẩm dư thừa, giúp chống nấm mốc trong nhà.

4.2. Không để vật nuôi vào phòng ngủ hay ngồi trên các đồ đạc trong nhà

Đối với nhiều người, các vật nuôi như chó, mèo thường được coi như môt thành viên trong gia đình.

Tuy nhiên, lông vật nuôi là một trong những nhân tố kích hoạt cơn hen suyễn.

Do vậy, hãy hạn chế tiếp xúc với vật nuôi và không để chúng vào phòng ngủ hay ngồi trên ghế…

4.3. Loại bỏ thảm và đồ chơi thú nhồi bông khỏi phòng ngủ

Nếu không thể loại bỏ thảm trong nhà, hãy hút bụi ít nhất 2 lần một tuần bằng máy hút bụi để hạn chế các bụi vẩn bám trên thảm.

4.4. Sửa chữa các vị trí nước rò rỉ trong nhà

Mốc là một nhân tố kích hoạt cơn hen phổ biến. Để giảm nấm mốc trong nhà, giữ nhà bếp và phòng tắm sạch sẽ, khô ráo bằng cách mở cửa sổ hoặc dùng quạt thông hơi thường xuyên.

4.5. Tránh các khu vực có khói thuốc

Hạn chế tối đa các khu vực có khói thuốc vì hít khói thuốc, kể cả hút thuốc thụ động và khói thuốc vương trên quần áo, đồ đạc hoặc rèm cửa đều có thể kích hoạt cơn hen suyễn.

4.6. Tránh các hóa chất và sản phẩm tẩy rửa mùi mạnh

Mùi từ các chất tẩy rửa gia dụng có thể kích hoạt cơn hen suyễn. Tránh hít phải các mùi hóa chất này tại nhà và tránh tiếp xúc với chúng khi ở bên ngoài nhiều nhất có thể.

4.7. Hạn chế căng thẳng

Cảm xúc mạnh và lo lắng thường làm trầm trọng các triệu chứng hen suyễn.

Vì vậy, hãy cố gắng giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống, dành nhiều thời gian cho những sở thích cá nhân và thư giãn nhiều hơn. 

4.8. Quan tâm tới chất lượng không khí

Thời tiết khắc nghiệt như nóng nực, nồm ẩm, lạnh giá, thay đổi thời tiết đột ngột và chất lượng không khí nghèo nàn có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen suyễn ở nhiều người.

Hạn chế hoạt động ngoài trời khi thời tiết khắc nghiệt hoặc khi môi trường ô nhiễm.

4.9. Tập thể dục trong nhà

Tập thể dục là vô cùng quan trọng, kể cả với những bệnh nhân hen suyễn. Giảm nguy cơ khởi phát cơn hen bằng cách tập thể dục trong nhà trong những ngày thời tiết rất lạnh hoặc rất nóng.

4.10. Chủ động với những thay đổi theo mùa

Dị ứng và hen có quan hệ mật thiết. Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn và ở trong nhà càng nhiều càng tốt khi vào mùa phấn hoa.

4.11. Luôn mang bình hít, xịt bên mình

Đảm bảo rằng bạn luôn mang theo bên mình thuốc hít hoặc thuốc xịt khi ra ngoài.

Đồng thời, chia sẻ với người thân, bạn bè, đồng nghiệp về căn bệnh của mình. Việc những người xung quanh bạn có thể nhận biết các dấu hiệu cơn hen cấp và biết xử lý kịp thời khi cơn hen xảy ra là vô cùng quan trọng. 

4.12. Hãy luôn chuẩn bị trong trưởng hợp cần nhập viện

Nắm rõ bệnh viện gần nhà hoặc cơ quan làm việc nhất để giúp bạn chủ động trong trường hợp cần nhập viện.

Khi đi du lịch, hãy chuẩn bị đầy đủ các vật dụng cần thiết, đặc biệt là thuốc và xác định vị trí các cơ sở y tế gần nhất trước đó, trong trường hợp bị cơn hen cấp.

Trên đây là những thông tin về hen phế quản cấp với những triệu chứng lâm sàng, mức độ nặng nhẹ cùng như chỉ dẫn phải làm gì khi bị lên cơn hen cấp. Hi vọng, nó sẽ là người bạn đồng hành giúp bạn kiểm soát tốt cơn hen và có thể chung sống hòa bình với căn bệnh mạn tính này. 

Cuối cùng, ĐIỂM MẤU CHỐT để ỨNG XỬ THÔNG MINH với CƠN HEN PHẾ QUẢN CẤP, đó là:

" Bạn cần hành động để giảm thiểu tần số xuất hiện và mức độ trầm trọng của cơn hen!"

Và các sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược hỗ trợ điều trị hen suyễn có lẽ là một giải pháp hòa hảo cho điều này.